Hubert is sinds 1987 eigenaar van De Arend en is daarmee de vierde generatie van dit familiebedrijf. In deze tijd van corona neemt hij je mee door de geschiedenis, die van het familiebedrijf en eerdere doorleefde crises. De huidige periode van stilstand geeft ons als ondernemers hopelijk meer inzicht waar we nu staan, wie we zijn en waar we mogelijk naar toe gaan.
“Toen ik afgelopen week tegen een collega zei “ondernemen doet soms echt pijn” dacht ik: ja, zeker ook nu. Hoe gaan we ermee om en kunnen we hiervan leren?”
Om een antwoord op deze vraag te kunnen geven wil ik terug gaan naar het verleden van ons, inmiddels 120 jaar oude, familiebedrijf. Wel geteld over de laatste 120 jaren zouden we nu in de zesde crisis zijn aanbeland. Dan tel ik de laatste gevallen van het pestvirus rond 1929 niet mee, alsook de watersnoodrampen van 1926 en 1953 omdat ik niet weet wat dat aan crisis voor ons als familie heeft gebracht. Ik weet wel dat de familie het allemaal heeft overleefd. Er blijven voldoende crises over die ons familiebedrijf wel troffen, en ook altijd nieuwe kansen boden.
De jaren 30
Te beginnen met de crisis in de jaren 30 als gevolg van beurskrach en de drooglegging. Van dit laatste hadden ze op ons dorp met de vele illegale stokerijen niet zo’n last. Wel was er grote armoede en werd opa Piet Tromp te werk gesteld bij de werkverschaffing, om zodoende een uitkering te krijgen om zijn gezin te onderhouden. Met de schop aan de fiets ging hij, als zovelen, aan het werk bij het uitdiepen van de Maas. Oma Koosje was druk met acht kinderen en probeerde met de winkel/cafeetje en de boerderij ook nog wat extra inkomsten te behalen.
De tweede wereldoorlog, 1940-1945
Tijdens de tweede wereldoorlog was het op het platteland, beschermd door de rivieren, nog enigszins vol te houden. De Arend was destijds een boerderij, een gemengd bedrijf met wat landbouw en vee. Met een kleine winkel en ‘een schenkerij’ voor jenever, limonade en een enkel biertje uit de fles. Door de centrale ligging in de kern van het dorp tegenover de kerk was, Café Tromp zoals de Arend destijds heette, een verzamelplek waar mensen uit het dorp en handelaren op doorreis elkaar ontmoetten. Armoede was er zeker tijdens de oorlog. Met name toen Nijmegen werd getroffen door het bombardement en de daaropvolgende hongerwinter. De stedelingen kwamen massaal naar het platteland op zoek naar voedsel. Dit namen ze vaak mee zonder er maar iets voor te betalen.
De Arend was destijds ook een plek waar de Engelse soldaten kwartier maakten. Het achterterrein diende als parkeerplaats voor Jeeps en zwaar oorlogstuig. Het hele gezin werd ingezet om voor eten en drinken zorgen.
Wederopbouw
Direct na de oorlog lukte het Jan en Wim om een Jeep-truck te bemachtigen die ingezet werd voor vervoer van fruit en eieren richting de stad. Het achterhuis van de boerderij deed dienst als verzamelplaats van groenten en fruit wat geoogst werd in het dorp en vervolgens naar de veiling en markt werd gebracht. Piet Tromp had inmiddels een zwarte Citroën aangeschaft die hij gebruikte als taxi. Dit taxibedrijfje floreerde. Er werd een tweede auto aangeschaft die ook te huur was zonder chauffeur. Moeder Koosje en dochters Annie, Wilhelmien en Riet werden ingezet om te koken en feestjes te verzorgen bij mensen thuis. Later werd het voorhuis, de deel, omgebouwd tot feestzaal. De naoorlogse jaren, de wederopbouw, voedde de ondernemersgeest van de familie. Wim werd boer en Henk bouwde aan zijn eigen meubelfabriek in Megen over de Maas. Arnold was dirigent/organist en tevens koster van de katholieke kerk. De drie dochters trouwden en Jan nam samen met Leentje de Arend over in 1958.
De jaren 70
Van boerderij/schenkerij naar ‘Café, zaal, biljart De Arend’ zo prijkte het destijds op de ramen. Maar dat was niet het enige want ook de taxi/autoverhuur ging door.
Een dubbele bediening werd door een handige smid in de auto gelast om ingezet te worden als rijschoolauto. Voor 8 gulden per uur kon je bij Jan les nemen. Ook werd er een Calpam, later Chevron, pompstation geplaatst. De ligging midden in het dorp naast het café was ideaal voor wat extra omzet aan borrels en tabak.
Aangezien er kamers in de boerderij vrij waren gekomen werd er ook extra omzet gehaald uit pensiongasten (kostgangers). Elke eerste maandag van de maand reed Jan met zijn Chevrolet naar Rotterdam om ‘De Valk jenever’ en ‘Floryn jenever’ in te kopen. Deze werd na levering opgeslagen in de kelder en eens per week door Jan ‘gesleten’ aan de cafés en veerhuizen in het Land van Maas en Waal.
5 Januari 1970 ging het helemaal mis. Een brand verwoeste het hele achterhuis, twee taxi’s en de gehele voorraad voor de bruiloften in dat weekend gingen in vlammen op. De familie met vijf kleine kinderen kwam met de schrik vrij.
Toen in 1973 kwam daar de wereldwijde oliecrisis overheen wat tot hoge olieprijzen leidde met gevolg dat de economie instortte. Om door te kunnen ondernemen werd de Arend deels herbouwd. Hiervoor moest geïnvesteerd worden en Jan en Leentje gingen een lening aan tegen een rente van 13%. Het achterhuis werd weer opgebouwd tot wat nu de grote feestzaal. De Gasterij is geboren.
De jaren 80
Het gevolg van de oliecrisis was tot in de jaren 80 voelbaar. Grote werkloosheid, loonmatiging en arbeidstijdverkorting en ook de woningmarkt zat op slot. Het alcoholgebruik nam fors toe onder de werkelozen. Enkele cafébezoekers gingen werken in Duitsland, al dan niet legaal, en kwamen in de weekenden een borreltje pakken.
Voor extra inkomsten zag Jan Tromp kans om de rouwservice op te bouwen. Inmiddels had Jan eind 70-er jaren een oude Fiat ambulance omgebouwd tot een rouwauto en verzorgde de uitvaarten voor de DELA. De uitbreiding van dit wagenpark bracht extra inkomsten die goed van pas kwamen om deze moeilijke tijd door te komen. Zoon Pieter nam uiteindelijk dit rouwservice bedrijf over en bouwde dit met meerdere taxi’s en rouwauto’s uit tot een florerend uitvaart-servicebedrijf. In 2000 kwam Pieter door een noodlottig ongeval om het leven. Dit had een enorme impact op de familie. Hierna lukte het zijn vrouw Florence en later broer Vincent het bedrijf succesvol voort te zetten.
De 90-er jaren
De Arend was inmiddels in 1987 door mij en Annet overgenomen. Het café werd gesloten waardoor we ons uitsluitend op partijen, groot en klein, konden richten. De Arend werd Gasterij.
De aantallen bruiloften en catering namen snel toe in de eerste jaren, tot 31 januari 1995! Een dijkdoorbraak dreigde. Maas en Waal werd geëvacueerd waarbij ruim 15.000 Maas en Walers het gebied moesten verlaten. Omdat Winssen onder gemeente Beuningen valt, was de evacuatie voor deze gemeente slechts nog een advies maar velen vertrokken uit voorzorg. De geplande feesten en partijen werden massaal geannuleerd.
En, net als onlangs op zondag 15 maart jongstleden om 18.00 uur, stonden we van het op het andere moment stil! Maar er ontstond ook weer een kans, want nadat de stoelen op de tafels waren gezet kwam het eerste verzoek binnen om dagelijks 100 tot 200 maaltijden te leveren voor de hulpdiensten die in het lege gebied achterbleven. Dit werd onze redding zodoende konden we toch nog inkomsten genereren.
Deze eeuw, de financiële crisis
Het lukte ons Gasterij De Arend te laten floreren tot wat het nu is, weliswaar in balans gehouden door sterk een groeiende catering tak. Maar in 2008 kwam de volgende crisis, de bankencrisis. De economische teruggang werd bij ons pas echt voelbaar rond 2012 en later. Particulieren werden voorzichtig met hun uitgaven en de bedrijven hadden het niet meer zo breed. Bedrijfsfeesten werden borrels en dinerbuffetten werden stamppotbuffetten. De overname van een collega cateraar bracht ook niet helemaal die aanvulling waar we op hoopte. Het waren een paar pittige jaren. Er moest wat gebeuren.
Vanaf eind 2016 werd duidelijk dat Huub zijn pijlen op De Arend had gericht en in januari 2018 is hij mede-eigenaar geworden. Kijk nu waar we staan, zeg ik vol trots!
Vanaf begin 2019 is er een aparte cateringlocatie met kook- en opslagfaciliteit gerealiseerd, op de plek waar Pieter (en later Vincent) eerst zijn bedrijf had, én is er vol ingezet op de realisatie van Restaurant De Arend, dat op 24 juli 2019 -op de heetste dag toen ooit gemeten in Nederland- is geopend. De nodige investeringen zijn gedaan en we waren klaar voor de toekomst. En dan ineens…
De coronacrisis
Zondag 15 maart om 17:30 uur wordt besloten dat alle horeca in Nederland binnen een half uur dicht gaat. Vanaf hier schrijven we door… Twee dagen duurde het voordat we samen met ons team de beslissing namen een maaltijdservice met bezorgen en afhalen te starten. Zoon Stijn, inmiddels als restaurantmanager werkzaam, had binnen een dag de website online en inmiddels rijden we bijna dagelijks met maaltijden, warm aan de deur geleverd en betaald met een Tikkie! Later werd dit zelfs helemaal geautomatiseerd en kunnen mensen nu via iDeal bestellen.
Ik ben in de volle overtuiging dat we de geschiedenis blijven schrijven, en ja… dat het soms ook pijn zal doen.
Want net zoals mijn overgrootouders, mijn opa en oma en mijn ouders kan ik mijn jongens niet behoeden voor pittige tijden. Maar gelukkig ook, en de tijd heeft ons dat geleerd: ondernemen is teleurstellingen overwinnen, kansen grijpen en niet stil blijven staan, morgen is altijd weer een nieuwe dag!
‘Want als je door de pijn heen bent, gloort er altijd weer hoop.’
Geschreven door: Hubert Tromp.
