Oud brood gaat er bij veel Nederlanders niet in. De standaard is verser
dan vers. Eerlijk toegegeven naar mijn beleving is vers brood ook veel
lekkerder dan oud brood. Het is dan ook logisch dat bakkers het brood
van gisteren niet nog eens in de schappen leggen.Door Thomas Luttikhold
Volgens de wetgeving mag het niet eens, waardoor er dagelijks veel brood in de prullenbak belandt. Terwijl, jij en ik weten dat er met dit brood weinig aan de hand is. Het is hooguit taai en droog, maar ziek ga je er niet van worden. Toch raakt dit brood verloren, maar hoe zat dit vroeger?
Romeinen en middeleeuwen
Het waren de Romeinen die in oud wit brood zonder korst een appetijtelijke maaltijd zagen. Het brood even laten weken in melk, bakken in olie en vervolgens een flinke klodder honing er op[1]. Heerlijk! Brood was voor de rijken, maar dat veranderde snel in de middeleeuwen. Armen werden gedwongen om in de prullenbakken naar voedsel te zoeken en vonden daar ‘het verloren brood’. Ze voegden melk toe om het oude brood weg te krijgen en bakte het vanuit hygiënisch oogpunt.
‘Het verloren brood’
Sindsdien is oud brood verweven in de historie van vele culturen. In de Engelse cultuur ligt sinds 1700 ‘bread and butter pudding’ verankerd. De Italianen vallen sinds 1300 terug op hun ‘crostini’ en de Fransen maken sinds het begin van de middeleeuwen al ‘pain perdu’, dat staat voor het verloren brood. Toeval? Nee, juist in de middeleeuwen werd brood gezien als een luxe product. Brood behoorde zelfs tot de tafeldecoratie van kasteelheren. Had je namelijk voldoende voedsel? Dan liet je blijken dat jij jouw volk goed kon onderhouden. Het verouderde brood ging daarna ‘verloren’.
Wentelteefjes
Oud brood is ook verweven in de Nederlandse cultuur. Sinds de 17de eeuw maken wij wentelteefjes. Dat een verbastering is van ‘wentel het eventjes’, want witbrood bakken op open vuur vereist nogal wat aandacht[2]. Het werd snel een luxe lekkernij, vooral toen de VOC kaneel meenam uit Zuidoost-Azië. Het bleef niet alleen bij de lekkernij, want een wentelteefje werd ook een koosnaam voor iemand die er aantrekkelijk en smakelijk uitzag. Het is mooi om te zien hoeveel cultuur voortkomt uit het feit dat wij geen voedsel wilden verspillen. Des te treuriger om te zien hoeveel waardevolle kennis tezamen met het brood dagelijks verloren gaat. Dát terwijl een ‘wentelteefje’ er bij veel Nederlanders wél ingaat.
Bezoek thomasluttikhold.nl/het verloren brood om de links te volgen.
